Historiek

Van onco-massage of oncologiemassage tot herbalanceringsmassage en zorgmassage…

een overzicht…

 

Internationaal

In de Verenigde Staten is men al meer dan 25 jaar aan de slag met de zgn. "oncologiemassage" of "onco-massage-therapie" (Oncology Massage Therapy). De meest vernoemde pioniers in de VS zijn Gayle McDonald en Tracy Walton, helaas wordt Dawn Nelson vaak over het hoofd gezien terwijl zij diegene was die eigenlijk echt pionierde…

​​

• Dawn Nelson startte in 1990 haar compassionate touch programma nadat ze verschillende massage en mediatieve technieken verkend en geleerd had. Dawn Nelson aanpak had tot doel om ouderen, stervenden en zieken (waaronder ook kankerpatiënten) - door middel van de kracht van aanraking/massage - een comfortabeler leven te geven. Ze bouwde heel veel ervaring op in ouderenzorg- en verpleeggemeenschappen. Ze schreef de boeken “Compasionate Touch: Hands-on Caregiving for the Elderly, the ill and Dying“ (1993) (vrij vertaald: ‘Medelevende aanraking: praktijkgerichte zorgverlening voor de ouderen, zieken en stervenden’) ; “Making friends with Cancer” (vrij vertaald: ‘Vrienden worden met Kanker’) en “From the Heart Through the Hands: The Power of Touch in Caregiving” (vrij vertaald: ‘Vanuit het Hart via de Handen: De Kracht van Aanraking in Zorgverlening’). 

​​

• Gayle MacDonald begon haar carrière in 1973 als gezondheidsleraar op een middelbare school. In 1989 werd ze massagetherapeut, wat leidde tot de versmelting van haar eerste twee carrières. Nadat ze de massageschool had afgerond, begon ze Body-Mind-educatie te geven aan massagestudenten. Een toevallig telefoontje in 1993 bracht haar ertoe een ziekenhuismassageprogramma voor kankerpatiënten te ontwikkelen aan de Oregon Health and Science University (OHSU) in Portland, Oregon. Na verloop van tijd werkte MacDonald met harttransplantatiepatiënten, vrouwen die in het ziekenhuis waren opgenomen vanwege een risicovolle zwangerschap, orthopedische patiënten en patiënten met algemene geneeskunde. Ze schreef de boeken “Medicine Hands: Massage Therapy for People with Cancer” (vrij vertaald: ‘Medische Handen: Massage Therapie voor mensen met Kanker’) en “Massage for the Hospital Patient and Medically Frail Client” (vrij vertaald: ‘Massage voor de Ziekenhuispatiënt en Medisch Kwetsbare Cliënt’). 

​​

• Tracy Walton is een onderzoeker, schrijver, bekroonde docent en specialist in massagetherapie en kankerzorg. Ze is een dynamische stem voor ‘de kracht van aanraking’ en is de auteur van het boek “Medical Conditions and Massage Therapy: A Decision Tree Approach” (vrij vertaald: ‘Medische aandoeningen en massagetherapie: Een Beslissingsboom Benadering’)(2011). Tracy heeft een masterdiploma in biologische wetenschappen, met een focus op biochemie en cellulaire fysiologie. Ze behaalde haar diploma in therapeutische massage van het Muscular Therapy Institute (nu Cortiva Institute). Bekend om haar leiderschap en lesgeven in pathologie en oncologische massagetherapie, biedt Tracy populaire permanente educatie-cursussen voor massagetherapeuten. Sinds 1998 hebben duizenden massagetherapeuten met haar en haar personeel getraind en haar cursussen en webinars uitstekende recensies gegeven. Als opvoeder integreert ze het hart en de wetenschap van massagetherapie. In 2003 riep de American Massage Therapy Association haar uit tot Teacher of the Year. 

 

In de Verenigde Staten is "oncologiemassage" of "onco-massage-therapie" in veel gevallen een vast onderdeel geworden van de complementaire zorg in heel wat ziekenhuizen en kankercentra.

 

Noot: In ons land mogen de woorden "onco" en "therapie" wettelijk niet gebruikt worden in combinatie met massage. In andere landen mag dit wel.

​

In Australië bestaat "oncologiemassage" of "onco-massage" ondertussen ook al ongeveer 20 jaar en wordt het eveneens aangeboden in heel wat ziekenhuizen.

​

In Nederland startte het Instituut Massage bij Kanker in 2011 als eerste met opleidingen ‘Massage bij Kanker’. Ze volgen hierbij de richtlijnen van de Society for Oncology Massage.

Ook in Nederland worden massages bij kanker steeds vaker aangeboden in ziekenhuizen.

 

Vlaanderen + Brussel (hoofdstedelijk gewest)

De peetmoeder van massage bij kanker door 'herbalanceringsmassage' in Vlaanderen:

Rina Gubanski

​

Rina Gubanski is in Vlaanderen de pionier in massages en schoonheidszorgen voor kankerpatiënten…

Toen Rina 29 jaar geleden een schoonheidsinstituut ‘Beauty & Elegance’ in Genk opende en geconfronteerd werd met een klant met borstkanker besloot ze om een massagetechniek voor mensen met kanker te ontwikkelen. Dit werd de ‘herbalanceringsmassage’, een speciale massagetechniek met als doel spanningen en stress te verminderen door middel van zachte aanrakingen zonder druk. Rina schreef haar ‘herbalanceringsmassage’ uit tot een cursus en heeft de eerste cursussen rond dit thema gegeven in Vlaanderen. Op dit ogenblik geeft ze nog steeds les. Rina heeft eveneens in 2006 de vzw ‘n Witte Roos opgericht. Deze organisatie richt zich op vrijwilligerswerk binnen ziekenhuizen en heeft meer dan 40 vrijwilligers aan boord die zich wekelijks inzetten om gratis massages aan te bieden.

​

Noot v.d. redactie: er is niet zoveel verschil tussen herbalanceringsmassage en zorgmassage afgezien van een aantal andere technieken en details. Beiden hebben zeker één gedeeld doel: mensen met kanker extra levenskwaliteit bieden. Het verschil ligt voornamelijk in het feit dat Zorgmassage inzet op een breder pallet aan pathologieën en toepassingen, ook voor gezonde mensen'.

​

Vzw Zorgmassage: verbinding én verbreding (*).

​

(*) Verbreding o.a. in pathologieën en toepassingen. Niet enkel mensen met kanker hebben baat bij een zorgmassage!

​

Vzw Zorgmassage heette bij de opstart in juni 2015 nog anders: 'Massageweb', naar een idee van bezieler Eva Boel. De vzw werd toen opgericht door Maria Deckers, Mirela Novakovic en An Commere. Het doel van de vereniging was toen 'Massage mogelijk maken voor kankerpatiënten als comfortbehandeling in Vlaanderen'. Een cursus 'Massage bij Kanker' werd door An Commere uitgewerkt om binnen centra voor volwassenenonderwijs gedoceerd te worden. Er werd gestart in één CVO (Groeipunt, Zele) met de eerste enthousiaste studenten in 2015-2016. Ondertussen zijn er opleidingen in volgende CVO's: 

• CVO Encora, Antwerpen

• CVO Miras, Brugge (i.s.m. ZoWe verpleegkundeschool)

• CVO Groeipunt, campus Gent

• CVO Focus, Lokeren

• CVO Groeipunt, campus Ninove 

• CVO Groeipunt, campus Oudenaarde 

• CVO Groeipunt, campus Wetteren 

Er zijn ook plannen om opleidingen in de provincies Limburg en Brabant te starten.

​

In mei 2016 werd de naam van de vzw gewijzigd naar 'vzw Zorgmassage'. Het doel van de vereniging werd eveneens gewijzigd: 'De vereniging stelt zich tot doel massages mogelijk te maken als comfortbehandeling voor mensen met een zorgprofiel'. De term 'zorgmassage' werd bedacht door Eva Boel en was een eerste stap in de richting van het breder inzetten van de zachte massages. Niet enkel patiënten met kanker maar ook patiënten met andere pathologieën kunnen genieten van deze complementaire zorg die hen rust en vanuit die rust ook herstel kan brengen. 

In de jaren daaropvolgend werd toch voornamelijk richting kankerpatiënten gewerkt wat een logisch gevolg was uit het feit dat de vzw (financiële) steun kreeg van Kom op tegen Kanker. 

De vrijwilligerswerking werd na het afstuderen van de eerste zorgmasseurs meteen in werking gezet. AZ Maria Middelares en AZ Sint-Blasisus waren bij de eerste ziekenhuizen die vrijwillige zorgmasseurs op hun onco-afdelingen met open armen ontvingen. Ondertussen zijn er een heleboel zieken- en zorghuizen bijgekomen (zie 'vrijwilligers in zieken- en zorghuizen via deze link). Er werd gekozen door vzw Zorgmassage om vrijwillige zorgmassages enkel in te zetten voor kankerpatiënten en mensen in een palliatieve situatie.

 

Na een aantal bestuurswissels media 2019, besloten pioniers van het eerste moment, Miet Deckers en Eva Boel om de fakkel over te dragen aan nieuwe mensen. Vanaf medio 2020 werd het bestuursorgaan aangepast en uitgebreid.

 

Vanaf 2018 ondersteunde vzw Zorgmassage een 'platform voor zelfstandige zorgmasseurs'. Het platform was een middel om de afgestudeerde zorgmasseurs die hun verzachtende handen ook professioneel (betalend) wilden inzetten te ondersteunen. Tegelijkertijd was het ook de bedoeling om de kwaliteit van aangeboden zorgmassages (niet alleen binnen de vrijwilligerswerking maar ook via het betaald aanbod) te (blijven) monitoren en alle zorgmasseurs 'up to date' te houden met nieuwe ontwikkelingen en eventuele bijscholingen. 

Ongeveer tegelijkertijd had Nicole Van Beek (Massage voor Iedereen) een soortgelijk initiatief genomen: 'Netwerk Zorgmasseurs Vlaanderen en Brussel). In juni 2020 werden het 'platform' en het 'netwerk' samengevoegd tot één geheel met als definitieve naam 'Netwerk (zelfstandige) Zorgmasseurs Vlaanderen en Brussel'.

Vzw Zorgmassage ondersteunt dit netwerk omdat het onmogelijk is om alle zorgvragers (met verschillende pathologieën) te kunnen helpen enkel en alleen via vrijwilligerswerking.

​

In maart 2020 ontsnapten ook vzw Zorgmassage en alle zorgmasseurs (vrijwillig en professioneel) niet aan de (overheids)maatregelen die genomen werden door het Covid-19 virus. Zorgmassages werden gedurende verschillende maanden aan banden gelegd, wat een bijzonder impact had, niet in het minst op de patiënten.

Het project en de studie "Zorgmassage voor zieke kinderen en tieners" i.s.m. UZ Brussel (De Appeltuin) kon pas in juni 2021 opgestart worden (6 maanden na de oorspronkelijk geplande datum) om in oktober 2021 weer te worden stilgelegd vanwege de 4de Covid-19 golf. We hopen in 2022 en 2023 dit project verder te kunnen zetten.

​

Een nieuw initiatief in 2022 is het programma "SportZorgmassage". Niet alleen zal er gewerkt worden rond het fysische en psychische welzijn van sportmensen, via deze weg willen we ook zorgmassage voor zieke mensen meer onder de aandacht brengen.

​

Het verhaal van vzw Zorgmassage als verbindende factor tussen afgestudeerde studenten, vrijwilligerswerking, zieken- en zorghuizen, de zorgvragers, de zorgverstrekkers enz is nog lang niet ten einde mits er voldoende fondsen blijven komen om 'keizacht' verder te gaan.

​